گزارش بازار پرواز؛
ماراتن کشورها برای فتح ماه
به گزارش بازار پرواز، قرن جدید عصر اکتشافات در فضا است. در قرن بیستم آمریکا و روسیه روی ماه فرود آمدند اما حالا چین و هند هم مأموریت هایی به ماه انجام داده اند و به جمع کاشفان سیاره درحال گسترش پیوسته اند.
به گزارش بازار پرواز به نقل از مهر، در هفته های گذشته هندوستان به چهارمین کشور تاریخ سازی تبدیل شد که یک کاوشگر به ماه فرستاد. این کاوشگر که حالا دو هفته را در ماه سپری کرده با دستور تیم کنترل به خواب رفته تا دو هفته دیگر و بعد از گذراندن شب ماه، باردیگر از خواب بیدار شود. طی این عملیات لندر روی قطب جنوب ماه فرود آمد و یک کاوشگر از آن خارج شد تا سطح ماه را بررسی کند.
البته قبل از هندوستان، آمریکا، روسیه و چین کاوشگرانی به ماه فرستاده بودند.
در این میان ماراتن برای فرود روی ماه ادامه دارد و کشورهای گوناگونی برنامه های ملی یا با همکاری سازمان های فضایی کشورهای دیگر برای فرود روی ماه دارند و می کوشند تا پیش از پایان ۲۰۳۰ میلادی روی این سیاره فرود بیایند.
به عنوان مثال کانادا امکان دارد یک فضاپیمای خودکار به ماه بفرستد یا ماموریتی مشترک با اتحادیه اروپا و ژاپن انجام دهد.
اتحادیه اروپا هم یک لندر مشترک همراه با ژاپن و کانادا در دست ساخت دارد اما نگاهی به تاریخچه مأموریت ها به ماه نشان میدهد آمریکا و روسیه دراین زمینه پیشتاز بوده اند و الان هندوستان، چین و ژاپن هم تلاش می کنند رقابت فضایی را گسترده تر کنند.
روسیه پیشتاز فتح ماه
تاریخچه فرود روی ماه به چند دهه قبل برمی گردد. به صورت دقیق تر روسیه اولین کشوری بود که در سال ۱۹۵۹ میلادی روی ماه فرود آمد. این کشور در سال ۱۹۶۶ در ماموریتی دیگر به ماه سفر کرد تا نمونه ای از خاک آنرا جمع آوری کند و به زمین بیاورد.
در کل روسیه بین ۱۹۵۹ تا ۱۹۷۶ میلادی مجموعه ای از مأموریت های رباتیک به ماه انجام داد که ۱۵ مورد آن موفقیت آمیز بود. هر کدام از مأموریت ها شامل یک مدارگرد یا لندر بودند و دستاوردهایی در حوزه اکتشافات فضایی هم داشتند. آنها همینطور آزمایش های گوناگونی انجام دادند و ترکیبات شیمیایی ماه، گرانش، دما و اشعه ها روی این سیاره را اندازه گرفتند. البته در کل ۲۴ فضاپیما تحت برنامه لونا ساخته شدند اما تعداد بیشتری به فضا ارسال شدند. فضاپیماهایی که نتوانستند به مدار زمین برسند در شماره گذاری مأموریت های لونا گنجانده نشدند.
نام لونا برای مجموعه ای وسیع از فضاپیماها برای انجام مأموریت های مختلف به ماه به کار رفته است. همینطور روسیه فضاپیماهایی برای برخورد با نیمه نزدیک ماه طراحی نموده بود.
لونا یک که در ژانویه ۱۹۵۹ میلادی به فضا فرستاده شد، اولین برخورد با ماه را نتوانست انجام دهد چونکه از سیستم زمین و ماه نتوانست بیرون رود اما لونا ۲ به صورت موفقیت آمیز به ماه رسید.
این کشور از ژانویه ۱۹۶۳ تا دسامبر ۱۹۶۶ میلادی ۱۳ بار کوشش کرد روی ماه فرود بیاید که تنها دو مورد آن موفق بود.
لونا ۹ اولین کاوشگری بود که در فوریه ۱۹۶۶ روی سیاره دیگری فرود آمد. این ابزار ۵ عکس سیاه و سفید پانورامیک به زمین فرستاد که اولین تصاویر کلوز آپ از سطح ماه هستند.
علاوه بر آن روسیه مأموریت هایی برای ارسال کاوشگر به ماه انجام داد. لونا ۱۷ در نوامبر ۱۹۷۰ میلادی و لونا ۲۱ در ژانویه ۱۹۷۳ میلادی ۲ کاوشگر Lunokhod را حمل می کردند که اولین کاوشگرهای رباتیک چرخ دار برای اکتشاف سطح ماه بودند. Lunokhod1 حدود ۱۰.۵ کیلومتر روی ماه حرکت کرد و بیشتر از ۲۰ هزار عکس تلویزیونی و ۲۰۶ عکس پانوراما باکیفیت بالا به زمین فرستاد. Lunokhod2 به مدت ۴ ماه فعالیت و ۴۲ کیلومتر را طی کرد.
ماموریت های پیچیده تر از فرود نرم روی ماه شامل جمع آوری نمونه از خاک سیاره است و بازگرداندن آن به زمین است. لونا ۱۶ در سپتامبر ۱۹۷۰ و لونا ۲۰ در فوریه ۱۹۷۲ و لونا ۲۴ در آگوست ۱۹۷۶ میلادی نمونه هایی از خاک ماه به زمین برگرداند. در کل ۳۰۱ گرم از خاک ماه به عنوان نمونه در این سه مأموریت به زمین برگردانده شد.
آخرین تلاش روسیه برای فرود روی ماه امسال میلادی (۲۰۲۳) انجام شد. در حقیقت بعد از مأموریت لونا ۲۴ در سال ۱۹۷۶ میلادی روسیه مأموریت دیگری به ماه انجام نداد اما در آگوست ۲۰۲۳ میلادی فضاپیمای لونا ۲۵ را به ماه فرستاد. هرچند این عملیات به خوبی پیش رفت و فضاپیما وارد مدار ماه شد اما هنگام تغییر مدار و آماده سازی برای فرود مبتلا به اختلال شد و در نتیجه روی سطح سیاره سقوط کرد.
رقابت آمریکا با روسیه در دسترسی به ماه
کاوشگران اولیه ناسا در ماه شامل چند مأموریت پایونیر، رنجر، سورویور(Surveyor) و لونار اربیتر بوده است. با توجه به این که مأموریت های مذکور در آغاز مسیر اکتشافات فضایی انجام شده اند بعضی از آنها ناموفق بوده اند. مأموریت های مهم ناسا دراین زمینه گذر فضاپیمای پایونیر ۴ از کنار ماه در سال ۱۹۵۹، برخورد عمدی فضاپیمای رنجر ۷ روی ماه در سال ۱۹۶۴ و اولین فرود آرام فضاپیمای سورویور روی سیاره در سال ۱۹۶۶ بوده است. البته باید مأموریت موفقیت آمیز لونار اربیتر در سال ۱۹۶۶ میلادی را به این موارد اضافه کرد.
ماموریت مدارگرد شناسایی ماه(LRO) با هدف ایجاد نقشه از ماه با دقت بالا از سال ۲۰۰۹ میلادی در حال انجام می باشد. این مأموریت یک نقشه کلی از ماه به وجود آورده که به صورت مداوم آپدیت می شود چونکه دهانه های جدیدی روی سیاره به وجود می آیند و مأموریت های جدیدی هم انجام می شوند. LRO به کشف ذخایر یخ در ماه کمک کرد و الان هم به عنوان مسیریاب ۴ مأموریت فرود روی ماه همچون برنامه آرتمیس فعالیت می کند.
تلاش ناسا برای فرود باردیگر فضانوردان روی ماه
ناسا مشغول آماده سازی است تا باردیگر طی برنامه آرتمیس فضانوردان را به ماه بفرستد. اولین عملیات بی سرنشین آرتمیس یک در دسامبر ۲۰۲۲ میلادی همراه ۳ مانکن، کیسه ای حاوی دانه های درختان و چند آزمایش و محموله دیگر و همینطور چندماهواره کیوب ست دور ماه چرخید. مقرر است مأموریت آرتمیس ۲ همراه چهار فضانورد در نوامبر ۲۰۲۴ میلادی به دور ماه برود. آرتمیس ۳ هم در ۲۰۲۵ یا ۲۰۲۶ میلادی به انجام می رسد و مقرر است فضاپیمایی همراه موشک استارشیپ اسپیس ایکس در قطب جنوب سیاره فرود آید. مأموریت های بعدی این برنامه مربوط به بررسی سطح سیاره و ایجاد ایستگاه هایی در مدار ماه به نام «گیت وی» هستند.
در مأموریت آرتمیس یک ۱۰ کیوب ست به فضا فرستاده شدند. این ماهواره ها محموله های آزمایشی بودند که بعضی از آنها به علل فنی از کار افتادند. اما در هر حال این مأموریت به خوبی نشان داد چطور میتوان فضاپیماهای کوچک را از زمین کنترل کرد.
علاوه بر آن ناسا تصمیم دارد ایستگاه های گیت وی فضایی را در اواخر دهه ۲۰۲۰ میلادی با همکاری شرکای بین المللی به ماه بفرستد. همینطور یک مأموریت کیوب ست به عنوان کپستون مشغول آزمایش مداری خاص برای گیت وی است تا ثبات آنرا تضمین کند. اگر همه چیز طبق برنامه ریزی جلو برود، مدار گیت وی نزدیک قطب جنوب ماه خواهد بود تا فضانوردان و محموله ها را آسان تر به سیاره منتقل کند.
چین ثابت قدم در راه ماه
چین ۷ مأموریت برای فتح ماه برنامه ریزی کرد که نخستین آنها در سال ۲۰۰۷ میلادی و با پرتاب کاوشگر ماه چانگ یک شروع شد هدف این مأموریت ایجاد یک نقشه دقیق سه بعدی از ماه بود.
در سال ۲۰۱۳ میلادی چین با کاوشگر یوتو روی سطح ماه فرود آمد. این کاوشگر همراه فضاپیمای چانگ ۳ به ماه فرستاده شد.
سپس این کشور مأموریت چانگ ۴ به ماه را انجام داد و کاوشگر یوت و۲ را برای اولین بار در قسمت دوردست یا تاریک ماه قرار داد. در کل این کشور ۷ مأموریت به ماه انجام داده و تصمیم دارد تا ۲۰۳۰ میلادی فضانورد به این سیاره بفرستد.
هندوستان جدیدالورود اما موفق
هندوستان مأموریت چاندرایان -۱ برای ارسال مدارگردی به ماه را در سال ۲۰۰۸ میلادی انجام داد. این مدارگرد تا آگوست ۲۰۰۹ میلادی فعال بود. در نوامبر ۲۰۰۸ میلادی یک کاوشگر که برای برخورد با ماه تولید شده بود از دل مدارگرد خارج شد و با قطب جنوب ماه برخورد کرد.
دومین تلاش هندوستان برای فرود روی ماه با مأموریت چاندرایان ۲ با شکست مواجه گردید و تعویقی در برنامه فضایی این کشور ایجاد کرد. اما در ۲۳ آگوست ۲۰۲۳، مدارگرد چاندرایان -۳ با موفقیت کاوشگر ویکرام و محموله آن، مریخ نورد پراگیان را که در نزدیکی قطب جنوبی ماه فرود آمد، مستقر کرد. بدین سبب هند چهارمین کشوری شد که با موفقیت روی ماه فرود آمد.
البته علاوه بر روسیه، آمریکا، چین و هندوستان کشورهای دیگر هم مأموریت هایی به ماه انجام داده اند اما تابحال هیچ یک روی ماه فرود نیامده اند. در این بین و در آستانه موفقیت هندوستان در ماموریتی مشابه ژاپن هم اعلام نمود می خواهد لندری به ماه بفرستد. البته این مأموریت تابحال دوبار به سبب شرایط نامساعد آب وهوایی به تعویق افتاده است.
از آنجا که ماه نزدیک ترین همسایه زمین در جهان به حساب می آید، طبیعی است که هدف خیلی از مأموریت های فضایی کشورهای مختلف جهان باشد. اکتشاف ماه از زمانیکه اولین کاوشگر ماه روسیه روی آن فرود آمد یا اولین فضانوردان آمریکایی پا روی خاک آن گذاشتند، بسیار تغییر کرده است.
اکنون انسان وارد عصری می شود که هدف محققان ساختن شهرک هایی روی این سیاره در دهه آتی است. این امر نیازمند همکاری بین المللی بین کشورها و به اشتراک گذاری منابع، فناوری ها و تجربیات است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب